1920

Żołnierzom batalionu Strzelców Kowieńskich zamordowanym przez bolszewicki oddział Kozaków oddali w niedzielę 27 sierpnia hołd uczestnicy uroczystości w Lemanie (gm. Turośl). Wiązankę kwiatów od zarządu i samorządu województwa pod pomnikiem bohaterów złożył wicemarszałek Marek Olbryś wspólnie z małżonką Bogumiłą.

Czarnej tablicy z "wygrawerowanym" na biało fragmentem słynnego obrazu Wojciecha Kossaka ukazującego Bitwę Warszawską strzeże z cokołu srebrzysty orzeł. Taki, jaki towarzyszył polskim żołnierzom w1920 roku. W odsłonięciu monumentu w Jabłonce Kościelnej (gm. Wysokie Mazowieckie) wzięli m. in. udział Marek Malinowski z zarządu województwa podlaskiego oraz Łukasz Siekierko, wiceprzewodniczący Sejmiku.

W Guty-Bujno, niedaleko Ostrowi Mazowieckiej, członkowie Stowarzyszenia "Wizna 1939" odnaleźli i ekshumowali szczątki polskiego żołnierza z 1920 r. W pracach uczestniczyli żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej z Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu z 5. Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Wichry historii krwawo naznaczyły w minionym wieku Nowogród. Hołdem dla bohaterów wojny polsko - bolszewickiej 1920 roku i września 1939 roku były wydarzenia ostatnich dni w pięknej scenerii doliny Narwi.

Dwa razy w pierwszej połowie XX wieku wojna krwawo naznaczyła Nowogród nad Narwią. Oba wydarzenia połączył w niedzielę 1 września hołd oddany bohaterom: tradycyjnie - kwiatami i ognikami pamięci oraz współcześnie - rekonstrukcją dramatycznych wydarzeń.

Nie mieli więcej niż po 20 lat. To powiedziały archeologom i antropologom zachowane zęby. Guziki od amerykańskich mundurów z demobilu powiedziały, że byli ochotnikami. Wiemy też, że kochali Polskę, bo to powiedział czas i okoliczności ich śmierci gdzieś w okolicach Nowogrodu. Nic więcej jednak o nich nie wiemy.

Słów marszałka Józefa Piłsudskiego o "cudzie nad Narwią", bez którego nie byłoby "cudu nad Wisłą", nie zdołali potwierdzić historycy. Jeżeli nawet twórca niepodległej Polski nie nazwał tak bitwy o Łomżę na przełomie lipca i sierpnia 1920 roku, to i tak nie da się zaprzeczyć faktom: sowiecka armia zatrzymała się na kilka dni nad Narwią nie mogąc pokonać oporu zebranych na fortach w Piątnicy różnych formacji Wojska Polskiego, ochotników i cywilnych mieszkańców Łomży i Ziemi Łomżyńskiej. A marszałek otrzymał trochę czasu i skrzętnie go wykorzystał.