Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
Reklama
Reklama

Ppor. Stanisław Grabowski "Wiarus"

Podporucznik Stanisław Grabowski "Wiarus" jest bohaterem kolejnego wydania periodyku "Głos znad Narwi". Wydawnictwo pod redakcją Dariusza Syrnickiego służby odkrywaniu nieznanych bądź celowo usuwanych w niepamięć kart historii Ziemi Łomżyńskiej i postaci ludzi, którzy zapłacili cenę życia i wolności, ponieważ wiedzieli, że walczą o Polskę.

Postać "Wiarusa" przybliżymy w kolejnych odcinkach pracy autorstwa Piotra Łapińskiego (śródtytuły i skróty - redakcja Tygodnika Narew). Dziś pierwsza część.

Kim był

Stanisław Franciszek Grabow­ski urodził się 9 marca 1921 roku we wsi Grabowo Stare (pow. Łom­ża), w zubożałej rodzinie drobnosz­lacheckiej. Był synem Jana i Stefa­nii z Wądołowskich. Miał 3 braci: Wawrzyńca, Tadeusza, Józefa oraz 4 siostry: Annę, Stanisławę, Czesławę i Mariannę, których losy również wplotły się w tragiczne wojenne i powojenne dzieje Polski.

Do wybuchu wojny Stanisław ukończył 4 oddziałową szkołę po­wszechną, po czym pracował na roli w 18-hektarowym gospodarstwie rodziców. Po wybuchu wojny po­czątkowo rozpoczął naukę i pracę, jako stolarz, następnie powrócił do pracy na roli. Wspomniany powrót spowodowany był deportowaniem w głąb ZSRS starszego brata – Ta­deusza, dlatego też ciężar odpowie­dzialności za materialne utrzyma­nie rodziny w znacznym stopniu przesunął się na barki Stanisława. Sam Tadeusz po zawarciu ukła­du Sikorski–Majski i uwolnieniu z obozu zasilił szeregi armii gen. Andersa, jednak 17 września 1942 roku zmarł z wycieńczenia i chorób

 Działalność konspiracyjną Sta­nisław Grabowski rozpoczął w lu­tym 1943 roku. Został wówczas za­przysiężony w szeregi Narodowej Organizacji Wojskowej, stając się żołnierzem Komendy Powiatowej NOW Wysokie Mazowieckie (krypt. „Tomasz”). Posługiwał się odtąd pseudonimem „Wiarus”. W warun­kach okupacji niemieckiej dzia­łalność konspiracyjna w zasadzie ograniczała się do gromadzenia broni, lektury prasy organizacyjnej oraz prowadzenia szkolenia woj­skowego. W lipcu 1944 roku „Wia­rus” został awansowany do stopnia starszego strzelca (rozkaz nr 1613 Komendy Okręgu NOW Białystok z 5 lipca 1944 roku).

Pozostał w konspiracji

Od lata 1944 roku, po wkrocze­niu na Białostocczyznę oddziałów Armii Czerwonej, „Wiarus” konty­nuował dalszą działalność konspi­racyjną. Wiosną 1945 roku znalazł się w szeregach nowopowstałego Narodowego Zjednoczenia Wojsko­wego. W strukturze terenowej KP NZW Wysokie Mazowieckie (krypt. „Mazur”), której odtąd podlegał, był żołnierzem 2 kompanii obejmują­cej teren gminy Zawady (dowódca: Adam Kotowski „Kłos”). W 1945 roku „Wiarus” został awansowany do stopnia kaprala (nie udało się jednak odnaleźć wspomnianego rozkazu awansowego). Wówczas też rozpoczął działalność zbrojną. W listopadzie 1945 roku dołączył do powiatowego oddziału Pogoto­wia Akcji Specjalnej dowodzone­go przez wachm. NN „Stalowego”. W jego szeregach wziął udział m.in. w rozbiciu 11 listopada 1945 roku posterunków MO w Poświęt­nem oraz Sokołach. Na początku stycznia 1946 roku został tymcza­sowo zdemobilizowany, jednak już w końcu miesiąca ponownie zasilił szeregi odbudowanego oddziału. 12 lutego 1946 roku wraz z żołnie­rzami wachm. „Stalowego” dołączył do okręgowego zgrupowania PAS Okręgu NZW Białystok – 3 Brygady Wileńskiej, dowodzonej przez kpt. Romualda Rajsa „Burego”. W czasie rajdu na teren byłych Prus Wschod­nich uczestniczył w bitwie pod Or­łowem (powiat Ełk) stoczonej 16 lutego 1946 roku z grupą operacyj­ną UB oraz pododdziałem NKWD (według dostępnych dokumentów w walce poległo wówczas od 16 do 22 partyzantów, a trzech dostało się do niewoli).

Piotr Łapiński


Podziel się
Oceń

Komentarze