Jak ożywić łomżyńską Starówkę? Propozycja Galerii "Aporia"

Lokalni przedsiębiorcy spotkali się by porozmawiać o losach łomżyńskiej Starówki. Spotkanie miało charakter roboczy. Kolejne będą okazją do przedstawiania pomysłów oraz wypracowania modelu współpracy. Przedsiębiorców, mieszkańców i urzędników zapraszamy w każdy pierwszy piątek miesiąca do Restauracji „Na Farnej” (godz. 9.00). W kameralnej atmosferze porozmawiamy o lasach Starego Miasta w Łomży, możliwościach rewitalizacji tego obszaru. Pierwszą propozycję dotyczącą renesansu Starówki w Łomży przedstawia Galeria „Aporia”  Roberta Sokołowskiego. Zachęcamy do lektury i komentowania.

PROPOZYCJE DOTYCZĄCE OŻYWIANIA STARÓWKI ŁOMŻYŃSKIEJ ROBERT SOKOŁOWSKI GALERIA  „APORIA” 

 

Proponowane działania nie roszczą pretensji do opracowania strategii rozwoju albo  planowania skomplikowanych inwestycji. Najlepsze do wykonania w pierwszej kolejności są rozwiązania, które przy niskich nakładach finansowych pozwalają na uzyskanie wysokiej efektywności działań.

 Przyszłość Starego Miasta zależy w dużej mierze od takiego wizerunku, który wyróżni ten teren spośród tysięcy innych miejsc w kraju, Europie czy nawet na świecie. Aby sprawnie konkurować na rynku z ofertą centrów handlowych typu „mall” Stare Miasto powinno postawić na wizerunek miejsca wyjątkowego handlowo, o unikalnej i niepowtarzalnej ofercie, zaproponować rozwiązania nieszablonowe i być miejscem przyjaznym mieszkańcom, przedsiębiorcom i gościom, obszarem o  unikalnej  ofercie  turystycznej skierowanej do wielu grup użytkowników, szczególne: dzieci, ich opiekunów, młodzieży i artystów.

 Łomża może być  miastem ukierunkowanym na turystykę. Współczesny turysta, musi otrzymać ofertę o bardzo szerokim wachlarzu propozycji. Czasy, gdy dla stymulowania ruchu turystycznego wystarczały ładne zabytki, dawno już minęły. Obecnie rozwój turystyki wymaga strategii, która będzie realizowana z iście pozytywistyczną konsekwencją, gdyż działanie „zrywami” i poprzez pojedyncze akcje nie zbudują trwałego wizerunku . Stare Miasto jest wizytówką Łomży,  jej  sercem i stanowi o tożsamości miasta oraz regionu. Turystyka to szansa na rozwój dla całego miasta, której jednak nie wykorzystujemy, a rewitalizacja starówki powinna uwzględniać szeroko pojętą turystykę jako kluczowy element rozwoju. Stworzenie takiej koncepcji nie może leżeć jedynie po stronie władz lokalnych, ale muszą być czynnie zaangażowani także przedstawiciele przedsiębiorców, mieszkańcy miasta, organizacje pozarządowe. Wielowymiarowa strategia i synchroniczny plan jej realizacji mogą stanowić podstawę do wprowadzania zmian na polu WIZERUNKU I WIZJI STARÓWKI.

W początkowej fazie należy zacząć budować wizerunek Starówki wokół tego, co już  jest.

Budowanie silnej marki miasta powinno przebiegać poprzez spójny i skuteczny marketing turystyczny. Potrzeby turystów muszą być zaspokajane w harmonii z potrzebami mieszkańców i z poszanowaniem ich interesów. Osiągnięcie powodzenia zależy od realizacji spójnej strategii rozwoju turystyki, uwzględniającej udział mieszkańców na etapie konsultacji i co ważne  - realizacji.

 

Pomocne w tym będą:

1.PROPOZYCJA STWORZENIA PLATFORMY LUB INKUBATORA STARÓWKI  czyli zintegrowanego systemu informacji turystycznej i kulturalnej, gdzie turyści i mieszkańcy mogliby polecać ciekawe miejsca zapisywać pomysły, uwagi itp. (jakie mają potrzeby i jak chcą spędzać czas na starówce). Zadaniem inkubatora będzie także zachęcanie do zwiększenia różnorodności oferty kulturalno‐turystycznej, również poza sezonem turystycznym. Opracowanie przez instytucje kultury platformy informacyjnej, pomoże prezentować i promować z wielomiesięcznym, albo nawet rocznym wyprzedzeniem kalendarz imprez i wydarzeń kulturalnych, co z kolei jest m.in. podstawą planowania i przygotowywania ofert przyjazdów przez organizatorów turystyki.

 - Kompendium kulturalnej Łomży czyli  długoterminowy kalendarz imprez oparty  na stronie internetowej na bieżąco  aktualizowanej. Kalendarium, zbierające informacje o planowanych wydarzeniach  kulturalnych. Instytucje , organizacje pozarządowe, a także niezależni twórcy mogliby tutaj dodać swoją imprezę, a także sprawdzić  czy danego dnia planowane są już jakieś inne wydarzenia.

 -  Każda instytucja kultury w mieście, powinna być  zarazem miejscem informacji  o wydarzeniach mających miejsce w całym mieście. (Zwiedzając Muzeum  można by  dowiedzieć się jaki spektakl grany jest dziś w Teatrze; jaką wystawę można obecnie obejrzeć w galerii; jaki koncert w filharmonii; jakie inne atrakcje turystyczne są w okolicy.) Istotnym elementem powodzenia będzie ścisła i bezbłędna  komunikacja na linii : branża turystyczna – Urząd Miasta –mieszkańcy – przedsiębiorcy,  instytucje kultury , organizacje pozarządowe.

Może  nim zarządzać wydział Urzędu Miasta  lub  organizacja pozarządowa, która zajmie się aktywną informacją turystyczną i kulturalną.

 

 2. WYKREOWANIE TURYSTYKI WEWNĘTRZNEJ  (turystyka weekendowa – oferty sobotnio-niedzielne)

Jedną z zasad Prawidłowego rozwoju turystyki może być cytat z książki Jana Gehla:

„Im dalej od drzwi zaparkowane są samochody, tym więcej zdarzy się na danym terenie, ponieważ wolny ruch oznacza żywe miasta”

  - Myśląc o starówce należy uwzględniać współpracę i promocję okolicznej agroturystyki w celu przyciągnięcia turystów korzystających z tej formy wypoczynku. Turyści wypoczywający w okolicy mogą  przybyć na wydarzenie w  mieście. Przy ścisłej współpracy rożnych ośrodków turyści mogliby też zaplanować z wyprzedzeniem urlop .

 -  Wytyczenie i dokładny opis szlaków rowerowych i samochodowych po okolicach miasta w  celu wydłużenia  pobytu turystów w Łomży. Zaprojektowanie szlaku pieszo‐rowerowego, prowadzącego wokół Starówki  i obejmującego  bulwar,   trasę pomiędzy mostami, tereny  wzdłuż Narwi, forty, a dalej obejmującego  promień około 20 km wokół Łomży (w stronę Siemienia, Grąd Woniecko, Wizny, Drozdowa, Kisielnicy,Piątnicy, Nowogrodu itd.) .

 - Trwałe oznakowanie szlaków łączących Stare Miasto z atrakcjami (np. Centrum Kultury Katolickiej itp.) w całym mieście, stworzenie  systemu Informacji Turystycznej. Obecnie brak informacji turystycznej np. na dworcu, parkingach, stacjach paliw, miejscach  użyteczności publicznej, środkach komunikacji i innych miejscach. Stworzenie mapki poruszania się po starówce  (zabytki, sklepy z nazwami, parkingi itp.) i rozmieszczenie jej na stacjach paliw w restauracjach i barach w okolicy Łomży. Bardzo ważną rolę pełni tu promocja internetowa i informacja na miejscu. Potraktowanie bulwaru jako integralnej części starówki (informacja turystyczna, mapa starówki z punktami gastronomicznymi, zabytkami ,sklepami. Bulwar to również idealne miejsce na tworzenie plenerów artystycznych i prezentację sztuki).

 - Ożywienie Narwi: potrzeba dokładnego opracowania szlaku wodno‐turystycznego sięgającego w kierunku Pisy i Mazur, Biebrzy, źródeł Narwi. Dobrze by było wyszukać i wykorzystać  miejsca na punkty widokowe (może skarpę za Bramą Napoleona ). Dostęp do internetu na całym obszarze SM.

 - Zbudowanie stojaków na rowery w przy punktach  gastronomicznych i sklepach.

 -  Promocja Turystyki Biznesowej na arenie ogólnopolskiej i zagranicznej, zintegrowanie działań w celu rozwoju oferty turystyki biznesowej

- Promowanie starówki jako historyczno - kulturalnej wizytówki miasta. Wprowadzenie tabliczek z informacją o historii budynku, miejsca. Namówienie mieszkańców do wspomnień dotyczących życia na starówce. Szukanie wspomnień może spowodować wydobycie ciekawostek, legend miejskich, które można wykorzystać do promocji miasta. Aleja postaci związanych i zasłużonych dla miasta i regionu (Tablice? Nazwiska ? Inne formy?- kwestia otwarta).

 -  Szlak historyczny na starówce nawiązujący do przedwojennego rzemiosła. Mogą to być różne formy rzeźbiarskie, malarskie i interdyscyplinarne eksponowane na zewnątrz sklepów, przy klombach kwiatów, latarniach, ławkach, na fasadach budynków ( wspinające się, siedzące na parapetach,

 itp. itd.).

-  Organizowanie spotkań przed sezonem turystycznym z zaangażowaniem mieszkańców miasta, którzy  mogą proponować swoje rozwiązania i włączyć się aktywnie w imprezy kulturalne i turystyczne.

-  Organizowanie  i promocja dużych wydarzeń turystycznych  oraz wsparcie dla tych przedsięwzięć. Utworzenie  ,,inkubatora" inicjatyw społecznych ‐ pomoc techniczna i organizacyjna, pomoc finansowa, w tym pomoc w poszukiwaniu sponsorów.

-  ORGANIZACJA ZLOTU MIAST EUROPEJSKICH POSIADAJACYCH JELENIA W HERBIE (Rodos, Jelenia Góra, Lidzbark, Ełk, Bujwidze pod Wilnem, Milanów, Grodno na Białorusi, Hrubieszów, Piła, Złotów, Braniewo, Rzepin i wiele innych)

- Odwrócić ławeczkę Hanki Bielickiej, tak by tłem fotografii był Rynek z Ratuszem lub ulica Farna z Katedrą  Ewentualnie zmienić fasadę i witryny sklepu monopolowego, tak by pamiątką z Łomży  nie była reklama „sieciówki” spożywczej.

 

3. WYKREWOWANIE I WYPROMOWANIE LOKALNEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO (z pomocą miasta) oraz rozwój  produktów turystycznych podnoszących atrakcyjność regionu.

- Konieczność zmian wizerunku Starego Miasta

-Konieczność konkursów na wymyślenie ożywczego  hasła, logo promocyjnego

( Łomża znana jest z …...???????)

-Konieczne jest wykreowanie produktu lokalnego,  w wielu branżach, tak by w każdym sklepie można było nabyć produkt ( gadżet?) lokalny przypisany do danej branży ( kwestia otwarta).

-Wspólna niesztampowa publikacja o wysokiej jakości artystycznej  dotycząca starówki, ale też regionu,  do prezentacji i sprzedaży  w sklepach. Zwiększenie różnorodności publikacji promocyjnych dotyczących Łomży. Zadbanie o jakość artystyczna i oryginalność tych publikacji. Odczuwalny jest bardzo duży brak w tym zakresie, od kilku lat są  te same ulotki i mapki, które nie wyczerpują tematu.  To samo dotyczy stworzenia dokładnych mapek z atrakcjami w mieście

- POTRZEBA POWSTANIA ORYGINALNYCH ARTYSTYCZNIE FILMÓW O ŁOMŻY

- Imprezy o charakterze jarmarku  (pchli targ ) staroci i rękodzieła o systematycznie ustalonej cykliczności  (raz w tygodniu/miesiącu), lub na stałe z możliwością wykupienia za drobną kwotę miejsca do sprzedaży swoich dzieł.

 - Przyciągające i wystawców, i kupujących, artystów,  stałe miejsce ze sceną, gdzie młodzi (i nie tylko) muzycy mogliby bezpłatnie lub za niewielka opłatą (i po wcześniejszym umówieniu się) grać dla publiczności.

 

4. DZIECI I MŁODZIEŻ NA STARÓWCE

Ten temat powinien stać się priorytetem w dyskusji o ożywieniu starówki.   STWORZENIE DZIECIĘCEJ  MAPY  STARÓWKI

Dziecięca mapa Starówki zawierałaby miejsca do zabawy, które powinny być całkowicie zmodernizowane w kierunku m.in. interaktywnej edukacji oraz punktów, w których można zostawić najmłodszych pod nadzorem. Zaprojektowanie w nowoczesnej formie przy zaangażowaniu artystów placu zabaw, byłyby to  formy plastyczne – rzeźbiarskie poustawiane w różnych miejscach Starego Rynku i służące jako miejsca zabaw dla dzieci. Do realizacji celu mogą posłużyć plenery artystyczne pozostawiające po sobie trwałe elementy w postaci małej architektury.  Należy opracować sposoby przyciągnięcia  na plenery  artystów z kraju oraz twórców  miejscowych. Place zabaw, czy też inne miejsca do zabawy dla dzieci to istotny element komfortowej przestrzeni, a niedobór ogólnodostępnych miejsc do zabaw dla dzieci zubaża chęć przebywania na Starym Mieście

 

5. INKUBATOR KULTURY, który będzie wspierał powstawanie na Starym Mieście galerii, formalnych  i nieformalnych,  świetlic środowiskowych jako miejsc,  gdzie można uczestniczyć w procesie twórczym lub oglądać jak powstaje “sztuka”. Starówka powinna być miejscem, w których  twórcy mają pracownie i aktywizują najbliższe otoczenie przy pomocy organizowanych otwartych eventów, koncertów, wykładów, warsztatów z zakresu edukacji kulturalnej dla różnych grup społecznych i wiekowych itp. Miejscem  do tworzenia rękodzieła, gdzie mogłyby również być wystawiane i sprzedawane prace artystów i rzemieślników lokalnych, uczniów liceum plastycznego, studentów i  plastyków nieprofesjonalnych, które to odwiedzający miasto goście mogliby obejrzeć i zakupić. Miejsce takie powinno być wyposażone w dużą przestrzeń, gdzie mogłyby odbywać się wydarzenia kulturalne i społeczne.  Określenie ram współpracy z miejskimi instytucjami i urzędami, dotyczącymi konkursów, stypendiów i dofinansowań do realizowanych działań. 

- Warto rozbudować funkcje usługowe Starego Miasta o rynek dzieł sztuki, tak by na przykład w Łomży odbywały się aukcje obrazów.

 -Wspieranie unikatowych, efemerycznych działań artystycznych, oddanie przestrzeni  Rynku dla artystów i  streetworkerów. Projekty, które odnoszą się do sfer spędzania wolnego czasu powinny być przeznaczone dla osób z zewnątrz, ale też propagować działania kulturalne o charakterze integracyjnym dla  mieszkańców. 

Akcje „ulice sztuki”, święto artystycznych aktywności angażujące dzieci i młodzież  ‐ czyli wydarzenia, podczas których artyści objaśnialiby w swoich pracowniach, a także na ulicach starówki techniki własnego warsztatu, prezentowaliby swoją sztukę  i opowiadali o procesie twórczym, oswajając z nim odbiorców “od podszewki”. Stworzenie  miejsca, w którym takie działania mogliby prowadzić artyści, animatorzy i organizacje pozarządowe, wspierając jednocześnie skierowane do mieszkańców tego obszaru procesy rewitalizacyjne. Powinny to być systematyczne przedsięwzięcia kulturalne, organizowane przy współpracy kilku instytucji, ale promowane jako jedna impreza np. festiwal wiosny,  ART kulinarny, poruszający zagadnienia edukacji kulinarnej itp. Potrzebna jest różnorodność wprowadzenia niekonwencjonalnych działań w tę przestrzeń. Mógłby tu znaleźć miejsce nowoczesny design wchodzący w dialog z zabytkową przestrzenią. Na przykład ściana, na której każdy mógłby znaleźć miejsce do artystycznej aktywności, czy też stałe punkty w przestrzeni miasta, w których lokalni artyści mogliby realizować i prezentować swoje prace np. z dziedziny streetartu (murale), wchodząc w osobliwy dialog z miastem i publicznością.

- Stworzenie stałych miejsc  do zewnętrznej pozagaleryjnej prezentacji sztuki i wydarzeń kulturalnych w przestrzeni Starego Miasta. Miejsca takie powinny być wybrane przez urzędników do rewitalizacji, a następnie uzgodnione co do parametrów i oczekiwań ze służbami porządkowymi, miejskim konserwatorem zabytków.

- Bilbordy witające wjeżdżających  do miasta: częste zmiany nietypowych i lekko kontrowersyjnych obrazów-komiksów o starówce łomżyńskiej, zachęcające do odwiedzin miasta. Hasła – slogany wchodzące w pamięć mieszkańców i turystów.

- Interakcje z widzem wniosłaby również obecność teatrów ulicznych, w formie długiego (np. trwającego cale lato) przeglądu. Miejsce – stała scena na rynku do występów, również teatrów amatorskich.

 - Zorganizowanie kina letniego na starówce.

- Stworzenie  specjalnych  mikrograntów  dla młodzieży szkolnej i studentów na inicjatywy artystyczne.

- Ogłaszanie konkursów plastycznych, literackich, fotograficznych dla młodzieży: łomżyniaków portret własny, moja starówka, moje miasto, pokolenie, wspomnienie, jak mają wyglądać witryny, ulice i stary rynek Itd.  (efekty: np. około 200 fotografii  w formie dużych odbitek lub wydruków zostaną powieszone w witrynie każdego sklepu tworząc największą wystawę w historii miasta i regionu).

- Aby w mieście prawidłowo rozwijać się mogła kultura potrzebny jest wyedukowany odbiorca, potrafiący docenić różnorodne formy kontaktu ze sztuką. Potrzebne jest stworzenie instrukcji dla użytkowników kultury, w jaki sposób  z niej korzystać. W tym celu niezbędne jest wspieranie aktywności edukacyjnej instytucji kultury poprzez rozwijanie ich oferty, między innymi przez wprowadzanie nowych form aktywności (np. służące edukacji instalacje interaktywne wpisane w koncepcje placu zabaw dla dzieci).

Potrzeba sztuki w przestrzeni publicznej  jest jedną z najważniejszych potrzeb wymagających  opracowania rozwiązań.  Kontakt ze sztuką i artystami z różnych dziedzin (plastycznych, muzycznych) podczas spaceru po Starym Mieście, szczególnie wzbogaca wizerunek miasta w oczach turystów. Istotnym elementem jest odpowiedni kontakt z mediami, obecność kultury na łamach lokalnych gazet i magazynów. Kultura i wydarzenia kulturalne nie są postrzegane jako “news” ‐ temat atrakcyjny. Jeśli pojawiają się już teksty prasowe, to zazwyczaj w formie zapowiedzi, natomiast recenzje krytyczne i dyskusje stanowią jedynie marginalną część.

 

6. POWOŁANIE KOOPERATYWY CENTRUM KULTRUALNO – HANDLOWEGO „STARÓWKA” w celu opracowania  wspólnej promocji i strategii handlowych (Inkubator Starówki ).

- Wprowadzenie funkcji kierownika starówki.

- Wspólne działania i wzajemne wspieranie się przedsiębiorców na Starym Mieście (dotarcie do wszystkich przedsiębiorców ‐ baza kontaktów). Konsolidacja przedsiębiorców w działaniach i szukanie wspólnych interesów, wzajemne dofinansowywanie przedsięwzięć, wspólna gazetka z ofertami sklepów na starówce.

- Stworzenie wizerunku miejsca atrakcyjnego do robienia zakupów poprzez postawienie na promocję handlu na Starym Mieście innymi towarami niż te proponowane w galeriach handlowych,  promocja rzemiosła (małe sklepy, targowisko, żywność ekologiczna/ zdrowa reklamowana w Warszawie).

- Stworzenie oferty turystycznej z szeroką propozycją koncertową, kulturalną, klubową i gastronomiczną. O współczesnym świecie mówi się  jako o „rzeczywistości obrazkowej”. Logotypy, emotikony, znaki, memy zastępują werbalne i pisemne formy komunikacji. Warto to wykorzystać i stworzyć wizerunek miejsca przekazującego jasny i czytelny komunikat o swojej ofercie i kształcie. Mowa o stworzeniu jednolitej identyfikacji wizualnej mającej wpływ na dostępność Starego Miasta dla turystów, kierowców, a także innych użytkowników

- Przemyślany i spójny pomysł na reklamy i szyldy. Należy sięgnąć do wzorców niemieckich, gdzie w strefach chronionych zabronione są reklamy wystające, a pozostałe są ujednolicone, spełniają określone warunki. Wprowadzenie jednolitych warunków dla wszystkich nie obniży konkurencyjności podmiotów, a ją podniesie, bo Stare Miasto jako całość zyska wizerunkowo. Zbudowanie uporządkowanej polityki wizualnej Starego Miasta (w tym skutecznej polityki koordynacji plastycznej szyldów/reklam) oraz skuteczne egzekwowanie istniejącego prawa w tej kwestii.

- Stworzenie wspólnego informatora o zasobie usługowo/handlowym Starego Miasta (na podstawie porozumienia działających na Starówce podmiotów gospodarczych).

 -Elewacje i wizerunek kamienic. Należy sięgnąć do wzorców unijnych, gdzie właściciel pod pewnymi warunkami otrzymuje propozycję wsparcia urzędowego w postaci np. darmowego projektu odnowy, lub miejskiego  kredytu.  Promocja partnerstwa publiczno‐prywatnego w celu renowacji Hali Targowej  oraz doradztwo dla inwestorów chcących działać na Starym Mieście.

- Karty lojalnościowe (rabatowe)dla klientów sklepów.

- Stworzenie i działanie według uzgodnionego „programu dla biznesu” dotyczącego Starego Miasta, ponieważ szczególnie w biznesie ważne jest planowanie i analiza opłacalności, a te nie są możliwe bez jasnej i stabilnej strategii rozwoju tego obszaru. Długofalowa i uzgodniona z małym i średnim biznesem polityka dotycząca prowadzenia handlu, gastronomii i usług w obszarze starówki. Chodzi o jasne, niezmienne i długotrwałe reguły prowadzenia biznesu, które będą wynikać z wypracowanego kompromisu.

 

7. HALA TARGOWA. W Łomży widoczny jest brak miejsc, które mogą stanowić infrastrukturę umożliwiającą działania zarówno z obszaru inicjatyw obywatelskich jak i działalności artystycznej o profilu komercyjnym. Proponuję by hala targowa stała się miejscem koncentrującym życie kulturalne społeczne i turystyczne  miasta. Uważam, że w projekcie należy uwzględnić lokale, które zainteresowani mogliby wynajmować na cele związane z kulturą (w sensie artystycznym jak i społecznym) zarówno w formie stałych umów najmu jak i wynajmu „abonamentowego”.

W przypadku organizowania warsztatów artystycznych (np. ceramicznych , malarskich, fotograficznych), kursów tańca, zajęć muzycznych, wykładów, prac hobbystycznych dla dorosłych (emerytów) oraz prowadzenia świetlic środowiskowych wystarczy wykupienie odpowiedniej liczby godzin. Osoby chcące przeprowadzić wykłady, warsztaty i inne formy aktywności mogłyby  wynajmować sale na godziny bez potrzeby zawierania umowy stałego najmu. Dzięki temu w  hali odbywałyby się imprezy kulturalne wynikające z indywidualnych inicjatyw i potrzeb mieszkańców chcących angażować się obywatelsko w życie miasta. Część hali  proponuję przeznaczyć na klub muzyczny pozwalający na organizację koncertów . Nad klubem można zaprojektować kawiarnię połączoną z lokalem muzycznym schodami. Pozostałą część pietra warto przeznaczyć na  pracownie MDK-DŚT.

 

 8. Rozwiązanie problemu parkingów winno być potraktowane całościowo - parkingi to też miejsca  informacji . Potrzebne jest stworzenie systemu mającego  na celu uproszczenie poruszania się po wewnętrznych szlakach turystycznych, w które powinny być wpisane parkingi. Następnie zaś odpowiednia promocja tychże tras i miejsc parkingowych.

- Stworzenie sieci ekologicznych, estetycznych  atrakcyjnych wizualnie (architektonicznie) toalet publicznych dla turystów indywidualnych, dla dzieci, dla grup oraz osób niepełnosprawnych  przy parkingach .

 

Podstawowe pytanie dotyczące ożywiana Starego Miasta brzmi:

JAKI JEST CEL PRZYBYCIA NA STARÓWKĘ ŁOMŻYŃSKĄ?