malgorzata-frackiewicz

Nazwiska obce Jedną z grup antroponimów łomżyńskich tworzą tzw. nazwiska obce. Należą do nich nazwiska obcego pochodzenia (np. białoruskie, germańskie, litewskie) pojawiły się one w polskich źródłach już w drugiej połowie XIII wieku. Najczęściej określały one przybyszów, którzy osiedlili się na ziemiach polskich, głównie w miastach. Nazwiska takich osób zwykle powstawały na obcym gruncie językowym, co oznacza, że pochodziły one np. od rzeczowników białoruskich, germańskich, litewskich itd., jak np.:

Nazwiska można dzielić i opisywać według różnych kryteriów i klasyfikacji semantycznych, które pozwalają zrozumieć ich znaczenie jako elementów identyfikacji osób. Można pośród nich wyróżnić np. nazwiska odmiejscowe, nazwiska patronimiczne, nazwiska odimienne oraz nazwiska odapelatywne. Niektóre nazwiska są wielomotywacyjne, co znaczy, że mają one co najmniej dwie różne etymologie.

Nazwisko dziedziczymy po przodkach i jest ono wspólne dla całej rodziny. Niegdyś, co ważne np. w badaniach genealogicznych, były jednak dwa odstępstwa od tej reguły: w przypadku dzieci panieńskich niemowlę posiadało nazwisko matki, oraz w przypadku, gdy rodzice dziecka nie byli znani, nazwisko było nadawane przez władze administracyjne lub szpitalne.

Antroponimy, które stanowią elementy prezentowanego niżej słownika nazwisk łomżyńskich, są swego rodzaju kanwą systemu nazewniczego Łomży i historycznej ziemi łomżyńskiej. Wskazują one na specyfikę łomżyńskich nazw osobowych i ich nosicieli (m.in. reprezentantów różnych środowisk wyznaniowych). Odzwierciedlają zróżnicowanie językowe, kulturowe i społecznie przestrzeni miejskiej. Są także obrazem potencjału społecznego i kulturowego tych miejsc, a tym samym zachowanego dziedzictwa, które współtworzyło społeczność ziemi łomżyńskiej na przestrzeni wieków. Stanowią więc nazwiska trwały ślad lokalnej tożsamości ludzi i miejsc, jak również całych społeczności, np. związanych rodzinnie z tradycją i obyczajowością drobnej szlachty mazowieckiej.

“Dzieje nazwisk łomżan, czyli o trwałości historii rodów i rodzin łomżyńskich” - to opracowanie Małgorzaty Krystyny Frąckiewicz, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkta na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku. Autorki wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych. Kierownik i realizatorki projektów naukowo-badawczych, promujących dziedzictwo i identyfikujących tożsamość mieszkańców Łomży i historycznej ziemi łomżyńskiej, jako obszaru przynależnego kulturowo i geograficznie do północno-wschodniego Mazowsza. Pomysłodawczyni i moderatorki strony internetowej o nazwiskach mieszkańców dawnej ziemi łomżyńskiej: www.name.lomza.pl. “Dzieje nazwisk łomżan, czyli o trwałości historii rodów i rodzin łomżyńskich” zawiera około 4 tysiące nazwisk i identyfikuje ponad 9 tysięcy ich nosicieli, łomżan, którzy na przestrzeni wieków byli związani z miastem nad Narwią. W tym wydaniu Tygodnika Narew prezentujemy drugą część opracowania.

“Dzieje nazwisk łomżan, czyli o trwałości historii rodów i rodzin łomżyńskich” - to opracowanie Małgorzaty Krystyny Frąckiewicz, doktor nauk humanistycznych, językoznawcy polonistycznego, metodyka oraz adiunkta w Instytucie Języka Polskiego ( Zakład Współczesnego Języka Polskiego) Uniwersytetu w Białymstoku, zawierające około 4 tysiące nazwisk i identyfikujące ponad 9 tysięcy ich nosicieli, łomżan, którzy na przestrzeni wieków byli związani z miastem nad Narwią. Na www.narew.info prezentujemy pierwszą część opracowania.