Podaj mi swoje nazwisko, a powiem Ci czyś z Łomży (cz.3)

W nazwach własnych: imionach i nazwiskach, widać obraz Łomży, który z perspektywy onimicznej potwierdza i zachowuje utrwalone w tych swoistych artefaktach dzieje miasta i jego mieszkańców, wskazuje na udział w jego rozwoju rozmaitych narodowości i kultur, które na siebie wzajemnie oddziaływały, nakładały się i przenikały, tworząc niepowtarzalny charakter miejsca, jakie łączyło nosicieli nazwisk. Cytaty ze różnych źródeł odsyłają wyobraźnię badacza do znanych z imienia i nazwiska osób, ich związków rodzinnych, miejsc, w których mieszkały, czynności związanych z zawodami przez nie wykonywanymi, umiejętności i talentów, jakie posiadały, pełnionych w mieście funkcji… i niemal widzimy jedno z miejskich podwórek opisanych w Księdze pamięci łomżyńskiej gminy żydowskiej, tzw. podwórze Kulkina w Łomży, na którym:

„(…) nie było rzemiosła, które nie byłoby reprezentowane w podwórzu Kulkina: jakieś dziesięciu szewców, stukających codziennie młotkami. Byli wśród nich specjaliści, byli rymarze. Także pięciu krawców, oprócz szwaczek, których maszyny Singera terkotały po całych dniach, stolarze, tokarze, piekarze, farbiarze, tragarze, furmani i nad wszystko pięciu mełamedów uczących dzieci, których liczba przekraczała dwie setki. Mieszkali tu także gabaje Świętego Bractwa „Chewra Kadisza”, przedsiębiorca drogowy i koszarowy, kupiec drzewny, sprzedawca mleka, który codziennie doił kilka krów, zaopatrując w świeże mleko mieszkańców podwórza, rosyjskiego sądu pokoju, jednego generała, który zawsze miał do swojej dyspozycji piękny powóz itp.”.

Trzeba podkreślić, że antroponimy łomżyńskie są szczególną reprezentacją rodów i rodzin łomżyńskich, których potomkowie żyją w Łomży do dziś. Ten fakt wskazuje na ciągłość ich dziejów, historii miejsca i ludzi, na tworzone i wypracowywane przez wieki dziedzictwo i utrwalaną tożsamość jako czynnik wartości kreowanej m.in. przez miejski charakter Łomży – dobra wspólnego i jednoczącego, dającego podstawy do zachowywania tradycji, lecz także odtworzenia obrazu miasta i wartościowania dawnej społeczności miejskiej, na której fundamencie jest budowana jego teraźniejszość. Profesor Edward Breza wskazywał, że:

„Znajomość genezy własnego nazwiska i jego historycznych zaświadczeń może być powodem szlachetnej dumy, przysparzać ochoty do pracy, pomnożenia dorobku przodków, umiłowania ziemi rodzinnej, w szerszym wymiarze określenia narodowości, przynależności do klasy społecznej, zbadania wielu problemów naukowych”. 

Niniejszy cykl tekstów o nazwiskach łomżan stanowi przyczynek do takiego właśnie postrzegania własnego nazwiska.

W styczniu 2019 r. powstała specjalna strona internetowa poświęcona historii i etymologii nazwisk łomżyńskich. Zainteresowani swoimi łomżyńskimi korzeniami znajdą na niej wiele materiałów dokumentujących dzieje rodzin, historię ludzi i miejsc, które znajdują się na obszarze historycznej ziemi łomżyńskiej. W niniejszym cyklu artykułów o nazwiskach mieszkańców Łomży i historycznej ziemi łomżyńskiej przywołuje się jedynie te nazwy własne, które w badanym (przeze mnie i zespół projektowy ŁTN im. Wagów w Łomży) materiale źródłowym pojawiały się najczęściej. Liczne nazwiska mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej wraz z kontekstem zostały tam zarejestrowane w różnych kontekstach, w zależności od danych zawartych w konkretnym źródle.

Zachęcam do odwiedzania internetowej strony o nazwiskach łomżyńskich i dziejach osób, rodów i rodzin z nimi związanych: http://name.lomza.pl